Betaalfout:Error executing API call (request): This API endpoint is no longer available. Please upgrade to our V2 API..

Betaalfout:Error executing API call (request): This API endpoint is no longer available. Please upgrade to our V2 API..

Betaalfout:Error executing API call (request): This API endpoint is no longer available. Please upgrade to our V2 API..

energietransitie grote windmolens Mening participatie windenergie windenergie op land

Windenergie in Friesland: Vandaag dit, morgen dat.

Het windpark Fryslan gezien vanaf Makkum. (foto: windpark Fryslan)

De provincie Friesland zit in een moeilijke positie. Door het Rijk wordt men gedwongen ruimte te maken voor 525 MW windenergie vermogen. Dat zijn tussen de 100 en 200 grote moderne windturbines! Men wil geen ruimte meer geven om bestaande windturbines op te schalen. Toekomstige turbines moeten komen op slechts twee gebieden: in het IJsselmeer en op land aan de kop van de Afsluitdijk. Lijnopstellingen zijn taboe. De windturbines zullen in clusters worden geplaatst.  Als het Friesland niet lukt gebieden voor windenergie te bestemmen, dan gaat het Rijk ruimten aanwijzen. Met deze top down benadering lijkt  windenergie draagvlak te verliezen.

Clusteropstelling van windturbines in het IJsselmeer
(figuur: De Ingenieur)

Toen de eerste commerciële windmolens in Nederland op de markt kwamen, zaten lokale overheden met de handen in het haar over de behandeling van de bouwvergunningen. Een windmolen was geen bouwwerk en waar moest aan getoetst worden. Er werd beleid gemaakt en het beleid werd door de jaren heen bijgesteld toen de windturbines groter werden en vaker in zogenaamde windturbineparken werden gebouwd. Werk voor planologen, maar niet de planologen bepalen hoe de ruimte verdeeld moet worden, maar de maatschappij. Dat zijn de burgers, bedrijven, overheden en belangengroepen! Zij bepalen hoe de omgeving er uit moet zien. Zij moeten er leven, werken, en ondernemen. Zij bezittende grond, gebouwen en kennis van hun eigen omgeving. Ze willen daarbij gesteund worden door de lokale politiek. Want het is onze democratische vertegenwoordiging die uiteindelijk de beslissing neemt of een windturbinepark wordt gebouwd of niet.

Planologie is geen wetenschap en gaat mee met de tijdgeest. De eerste commerciele windmolens in de jaren tachtig van de vorige eeuw moesten volgens planologen en landschapsarchitecten, zodanig geplaatst worden dat duidelijk was waar de opgewekte energie voor gebruikt werd.  Molens bij gemalen, woonhuizen, bedrijven en boerderijen maakte net als de oude schoorstenen direct duidelijk waarom ze daar stonden. Dat was een helder beleid.
Toen de windturbines groter werden en in parken bij elkaar werden gezet, werd planologisch gesproken over accentuering van  de infrastructuur:  lijnopstellingen langs kanalen, wegen en dijken. Prachtig, “man made landscape” ! Uit onderzoek blijkt dat “men” lijnopstellingen mooier vind dan windturbines in clusters.

Daarom zijn in “Het Windplan Wieringermeer” de lijnopstellingen uitgangspunt bij de landschappelijk inpassing. Solitaire windmolens bij boerenbedrijven moeten verdwijnen ten gunste van lijnopstellingen! In Friesland doen ze het anders om. De  provincie wil alle windturbines bij elkaar zetten in een cluster in een gebied vlakbij de afsluitdijk en in het IJsselmeer !! En daar wordt een mooi planologisch verhaal bij geleverd. Ik ken het boekje van Rijksadviseur van het landschap, Yttje Feddes, “Windmolens hebben landschappelijk verhaal nodig”, maar het moet wel een begrijpelijk verhaal blijven! Het kan niet zo zijn dat de lijnopstelling in de ene provincie voor heilig wordt verklaard terwijl in een andere provincie de lijnopstelling wordt verketterd.

Friesland zou in 1994 200 MW van het landelijk te plaatsen windvermogen voor haar rekening nemen. Toen mocht men nog zonder probleem een windmolen op eigen erf plaatsen als men daarmee maar niet de  grootschalige projecten niet in de weg zit. Nu, anno 2013 wil Friesland 525 MW aan windmolenruimte creëren. In onderhandelingen tussen provinciekoepel IPO (InterProviciaal Overleg) met Rutte II,  is de lat hoger gelegd. Het kabinet wil dat alle provincies in 2020 ruimte hebben gevonden 6000 MW. De druk vanuit Den Haag is groot omdat men daar bang is de doelstellingen voor duurzame energie niet te halen.  Als een provincie er niet in slaagt ruimte te vinden dan gaat het rijk ruimte aanwijzen. Met deze top down benadering loopt Den Haag het risico draagvlak voor windenergie te verliezen.

Een zorgvuldig proces waarin de belangen van diverse partijen en de bevolking wordt meegenomen is een eerste vereiste noodzakelijk. Landschappelijke inpassing in harmonie met de plaatselijke bevolking. Daarnaast is het noodzakelijk dat iedereen de mogelijkheid wordt geboden financieel te participeren in nieuwe parken.

Over de auteur

Chris